САХИФАХО

вторник, 7 июля 2009 г.

Террористон ба Осиёи Марказй меоянд ё ононро меоранд?



Вактхои охир расонахои минтакайи ва фаромитакайи дар бораи хамлаи толибон ба Осиёи Марказй матолиби мухталифе ба табъ расондаанд. Аз ин навиштахо чунин бармеояд, ки дар ояндае на чандон дур маркази нооромихо ба ин минтакаи стротегй мунтакил хохад шуд.
Расонаҳои ғарбй бо истифода аз ҳар фурсати пеш омада, талош мекунанд ин гуна илқо кунанд, ки ин минтақа ҳадафи баъдии терористони байналмилалй хоҳад буд. Чунин иддаоҳо ба вижа баъд аз ташдиди амалиёти неруҳои Покистон алайҳи толибон ва оғози амалиёти муштараки неруҳои амрикойи ва инглисй алайҳи шуришиён дар Афғонистон, доманаи бештаре касб кардаанд. Дабири кулли НАТО бо тасдиқи эҳтимоли убури нируҳои толибон аз Афғонистон ба кишварҳои Осиёи Марказй, ҳушдор дод, ки НАТО нахоҳад тавонист аз чунин иқдоме пешгирй кунад. Бо ин ҳол овозаҳо дар бораи ҳамлаи гуруҳҳои ифротй ба Осиёи Марказй аз чанд зовия қобили арзёбй аст. Аввал ин ки ташдиди ҳамалоти неруҳои покистонй ва амрикойи ба гуруҳҳои тундрав дар қаламрави Покистон ва бархе манотиқи Афғонистон, ҳамчунин даргириҳои ахир дар Точикистон, Қирғизистон ва Узбакистон то ҳадде дурустии чунин иддаоро тасдиқ кардааст. Дуввум, ба назар чунин мерасад, ки бархе аз сарон ва масъулони Осиёи Марказй бо истифода аз шароити ҳоким дар минтақа, бо бузургнамойии таҳдиди ифротиён ба суботу амнияти Осиёи Марказй, дар пайи касби имтиёзҳои бештар аз кишварҳои хоричй ва ниҳодҳои байналмилалй ҳастанд. Саввум, хадамоти вижаи қудратҳои ғарбй, ки нуфузи қобили мулоҳизае дар доираҳои ба истилоҳ чиҳодй доранд, бо вориди амал намудани омилони худ дар минтақа, дар пайи онанд, ки ҳокимони худкомаи Осиёи Марказиро аз хатари вуқуи даргириҳо тарсонанд ва онҳоро водор ба ичрои хостаҳои худ (истиқрори неруҳои низомй, ташкили пойгоҳҳо, истифодаи тронзитй аз қаламравашон ...) намоянд. Чаҳорум, ҳеч чои шаку шубҳа нест, ки ин ҳама овозапароканй бахше аз рақобати қудратҳо барои тавсаъа ва таҳкими нуфуз дар Осиёи Марказй мебошад. Панчум, дар ин миён таъкид ва ишораҳои рай дар пай ба ноамншавии дарраи Фарғона, идомаи ҳамон сиёсати "тафриқа афкану ҳукумат кун" аст. Ҳар гуна даргирй дар Фарғона, ки дар миёни се чумҳурии Точикистон, Кирғизистон ва Узбакистон тақсим шудааст, ба маънии ноором шудани ин се чумҳурй ва дар кул Осиёи Марказй хоҳад буд. Аз ин ру барномаҳое руйи даст гирифта шудаанд, ки мучриёни фароминтақайии он, талош доранд аз ин тариқ барои худ чойи пои бештаре пайдо кунанд.
Аммо дар ин миён як нуктаи дигар чалби таваччух мекунад ва он ин ки бо ин хама тачхизот ва техникае, ки нерухои эътилофи зиддитерор дар ихтиёр доранд, оё имкони гузаштан аз марзхо барои толибон ва дигар гуруххои ифротй вучуд дорад? Дар посух ба ин пурсиш ин акида таквият мешавад, ки бе мусоидати хадамоти махсуси хамин кишвархои ба истилох "мубориз алайхи тероризм" хеч толибе наметавонад аз марзхои Осиёи Марказй гузар кунад. Ба иборати дигар толибонро ба ин минтака меоранд, то аз онхо дар ростои хадафхои худ кор гиранд.
Бо чунин руйкарде, интизор меравад сарфи назар аз иродаи мардуми минтақа, Осиёи Марказй дар солҳои оянда дастхуши таҳаввулоте ғайриқобили пешбинй хоҳад шуд.Тарзи бархурд бо авзои хосил аз ракобати кудратхо ва буҳрони молй тавассути ҳокимони минтақа метавонад бар паёмадҳои ин таҳаввулот таъсири чиддй бигзорад.

Комментариев нет: