САХИФАХО

понедельник, 14 сентября 2009 г.

Сафари вазири дифои Русия ба Точикистон


Анатолий Сердюков, вазири дифои Русия дар чорчуби як сафари расмй ба Душанбе омад ва дар дидор бо мақомоти точик бархе аз масоили марбут ба ҳамкориҳои низомй миёни Маскав - Душанберо баррасй намуд.Кобили зикр аст, ки барномаи ин сафар ҳануз моҳи июли соли равон дар рузҳои сафари Дмитрий Медведев, раиси чумҳури Русия ба Точикистон таъйин шуда буд.Аз ин ру сарфи назар аз баргузории музокирот миёни Анатолий Сердюков ва Шералй Хайруллоев, вазири дифои Точикистон ва Хамроҳхон Зарифй, вазири хоричаи Точикистон пушти дарҳои баста,мавзуи мавриди баҳс миёни тарафайн аз диди расонаҳо ва маҳофили коршиносй пинҳон намонд.На дар расонаҳои давлатй ва на дар нашрияҳои мустақил чузъиёте аз натоичи сафари Сердюков ба Душанбе мунташир нашуд, аммо маълум шуд, ки дар мавриди пойгоҳи низомии Русия дар Точикистон натичае хосил нашуд.
Воқеият он аст, ки тайи 2 - 3 соли охир равобит миёни Русия ва Точикистон аз раванди маъмулй хорич шуда, дастхуши таҳаввулоте ачибу ғариб гардидааст.Аз наҳваи бархурди Русия бо Точикистон чунин бармеояд, ки гуё Маскав ба хадафхои мавриди назари худ дар ин кишвар даст ёфта, тамоили чандоне ба ичрои қарордодҳои имзошуда бо давлати Душанберо надорад.Боло бурдани мақоми лашкари 201 ба пойгоҳи низомй, вогузории пойгоҳи родории "Окно" ба Русия аз чумлаи ин аҳдоф унвон мешаванд.
Аммо имруз авзоъ тағйир кардааст ва дар пайи таҳаввулоти ахир дар минтақа, ки афзудани ниёзи НАТО ба ҳамкориҳои бештари кишварҳои Осиёи Марказй аз он чумла аст,барои Точикистон низ фурсатҳои тозае чиҳати манёвр дар сиёсатҳои хоричи ва наҳваи равобит бо ба истилоҳ "шарики стротегй", фароҳам шудааст.Ин мавзуъ дар шароите, ки расонаҳо ва маҳофили коршиносй баҳсҳо дар мавриди бознигарй дар қарордодҳои имзошуда миёни Русия ва Точикистонро беш аз ҳар замони дигаре матраҳ мекунанд,бештар аҳамият касб кардааст.Зеро, ба эътиқоди ағлаби коршиносони точик қарордодҳо миёни Маскав - Душанбе дар аксари ҳолатҳо ба нафъи Русия ва бо дарназардошти манофеи ин кишвар ба имзо расидаанд.Ичро нашудани ваъдаи сармоягузории 2 миллиарддоларии Русия дар иқтисоди Точикистон, ин ақидаро дар чомеаи точик тақвият карда аст, ки Кремл фақат ба фикри имтиёзгирй аз Душанбе мебошад.
Хамакнун амал накардани Русия ба қарордодҳо ва ваъдаҳояш дар нисбати Точикистон ин ҳақро ба давлати Душанбе мадиҳад, ки барои ҳалли мушкилоти хеш ва бароварда намудани ниёзҳояш роҳҳои дигареро чустучу кунад.Дар Маскав низ ба ин воқеият эътироф доранд.Ба иборати дигар дар Русия ба хубй дарк кардаанд, ки Точикистон дар чорчуби сиёсати чандсамтй, дар пайи он аст ҳамкориҳо бо кишварҳои мухталифро густариш диҳад ва дар ин раванд аз кишварҳои ҳамсоя ақаб намонад.Бо ин вучуд вазири дифои Русия дар мавриди дастёбй ба ҳадафхои мавриди назараш дар музокирот бо мақомоти точик, чандон ноумед нест. Зеро ҳануз Русия басилахоеро барои овардани фишор ба Точикистон дар ихтиёр дорад.Вобастагиҳои низомии Точикистон ба Русия:артиши Точикистон ба таври комил мучаҳҳаз бо тачҳизот ва силоҳҳои сохти Русия аст ва кодрҳои низомии точик низ умдатан дар омузишгоҳҳои Русия таълим мегиранд. Ба иловаи ин ҳузури беш аз як миллион нафар муҳочири кории точик дар Русия, фурсати дигареро дар ихтиёри Маскав қарор додааст, то битавонад аз Душанбе дар мавридҳои зарурй имтиёз касб кунад. Бо ин ҳол Точикистон низ ҳарфҳое барои гуфтан дорад.Акнун давлати Душанбе дар пайи тавсаъаи ҳамкориҳои низомй бо дигар кишварҳо, аз чумла Чин ва Хиндустон баромадааст,теъдоди қобили мулоҳизае аз афсарони артиши точик дар омузишгоҳҳои ин кишварҳо таълим мегиранд ва ин ду кишвар кумакҳои зиёде дар ихтиёри артиши Точикистон ва неруҳои марзбонии точик қарор додаанд. Дар ин миён кумакҳои низомии кишварҳои ғарбй ба Точикистон низ афзоиш ёфтааст.Аз суи дигар бо имзои қарордодҳо бо Қазоқистон ва Арабистон, Душанбе қасд дорад аз теъдоди муҳочирони кории худ дар Русия бикоҳад.Пурранг шудани ҳузури кишварҳое назири Чин, Эрон, Хиндустон ва бархе кишварҳои ғарбй дар Точикистон аз дигар мавридхоест, ки баёнгар аз талоши Душанбе дар чиҳати коҳиши вобастагиҳо аз Маскав унвон мешавад.
Бо ин ҳол аҳамияти Точикистон дар сиёсатҳои геополитикии Русия ҳамчунон ба қуввати худ боқист, ва ба дидорҳои баъдй вогузор шудани баҳс дар мавриди пойгоҳи низомии Русия дар Точикистон ва бознигарй дар қарордодҳои марбута, гуёи аз ин воқеият аст,ки ду кишвар ниёзҳои мубраме бо ҳам доранд.Фақат ин бор низ бим аз он меравад, ки дар тасмимгириҳои Душанбе эҳсосот бар мантиқ пируз ояд ва бархе мақомоти точик манофеи шахсй ва гуруҳии худро бар манфиатхои миллй бартар шуморанд.Амре, ки аз заъфи дипломатия точик маншаъ мегирад.

Комментариев нет: