Баъд аз эъломи бонки чаҳонй дар мавриди мусоидат ба ҳалли масъалаҳои мавчуд дар робитаҳои ду ҳамсоякишвари Точикистон ва Узбакистон ва ба ҳам наздик кардани дидгоҳҳои ин ду кишвар дар заминаи баҳрабардорй аз манбаъҳои обии минтақа, инак ниҳоде бо номи Маншури ё Хартияи энергетика низ остин барзадааст, то дар ин робита миёнчигарй кунад.
Андре Мернийе - дабири кулли Маншури байналмилалии энергетика ин матлабро баъд аз дидор ва гуфтугу бо Эмомалй Раҳмон - раиси чумҳури Точикистон баён кард. Вай як навъ ибрози хушбинй намуд, ки дар Тошканд ва Душанбе барои рафъи суйитафоҳумҳо иродаи сиёсй вучуд дорад. Дабири кулли Маншури энергетика тазаккур дод, ки дар чараёни мушкилоти бахши энергетикаи минтақа қарор дорад, ниёзи кишварҳо ба неруи барқро дарк мекунад ва муътақид аст, ки масъалаҳои мавчуд роҳи ҳалли худро доранд.
Андре Мернийе баъди баррасии мавзуъ ва гуфтугузорҳо бо мақомоти точик, роҳии Тошканд шуд, то бо масъулони узбак низ музокироте дошта бошад. Ин ҳама дар ҳолест, ки чанд руз ҳабл Ислом Каримов - раиси чумҳури Узбакистон дар Казоқистон таъкид карда буд: кишварҳои минтақа бояд мушкилоти мавчудро бидуни дахолати дигарон, худ ҳаллу фасл кунанд. Чаноби Каримов, ки бо тағйири мавзеъҳо ва дидгоҳҳояш чандон боиси ҳайрату шигифтй намешавад, пештар аз ин гуфтаҳо таъкид карда буд,ки барои сохтани неругоҳи Роғун бояд баррасиҳои байналмилалй анчом гирад. Давлатмардони Тошканд ба ин умеданд, ки ниҳодҳои байналмилалй аз мавзеъҳои Узбакистон ба унвони "кишвари муҳими минтақа" дар баробари Точикистон ва Кирғизистон ҳимоят хоҳанд кард. Аммо Душанбе ва Бишкек ошкоро эълом намуданд, ки сарфи назар аз натичаҳои ҳаргуна баррасиҳои "байналмилалй", барномаҳои гидроэнергетикии худро идома хоҳанд дод.
Аммо...
Созмону ниҳодҳои байналмилалй бар асоси ойинномаҳои худ ва дар зоҳир сохторҳое бетараф, мунсиф ва боадолате ҳастанд, ки ба масъалаҳо дар чорчуби ҳадафҳои ҳамаи тарафҳо ва риояти адолату меъёрҳои демократй расидагй мекунанд. Аммо, ҳасрато, ҳайфо (!!!), ин ҳарфҳо фақат орзуҳое ҳастанд, ки барои ба онҳо бовар кардан бояд хеле соддалавҳ буд.
Дар дунёи мутамаддини имруз ниҳодҳо ва созмонҳои ба истилоҳ "байналмилалй" ба гунае тарроҳй ва ташкил шудаанд, ки пеш бурдани ҳадафҳои мушаххаси гуруҳҳо ва кишварҳо дар меҳвари фаъолиятҳояшон қарор дорад. Ин созмонҳо бо ташкил намудани замина, роҳро барои дахолат дар корҳои кишварҳо ва минтақаҳо фароҳам мекунанд. Кофист фақат ишорае кутоҳ ба таърихчаи ташкили гуруҳи Толибон ва Ал-коида дошта бошем, ки имруз қудратҳои ғарбй барои расидан ба ҳадафҳояшон аз ин созмонҳое, ки худ ташкил намудаанд, чи тавр моҳирона истифода мекунанд...
Мепурсед, "ин чй вобастагй ба Маншури энергетикй дорад?"
Андре Мернийе дар суҳбатҳое, ки баъд аз дидор бо масъулони точик дошт ба таври зимнй ишораи чолибе кард: "Сармоягузорй дар кишварҳое анчом мешавад, ки аз суботи сиёсй бархурдор бошанд, агар суботи сиёсй набошад, ҳеч гуна сармоягузорй анчом нахоҳад шуд". "Суботи сиёсй". Ин "субот"-ро кй мушаххас хоҳад кард ва чй таърифе аз "суботи сиёсй" дар назар гирифта хоҳад шуд?
Оре, ин суханон дорои паёмҳои зиёданд, яъне агар шумо хилофи хостаҳои мо амал кунед, аз сармоягузориҳои хоричй ва кумакҳои башардустона маҳрум хоҳед шуд!
Бо чунин вазъ, оё салоҳи кор он нест, ки кишварҳои ҳамсоя худ иқдом ба ҳалли масъалаҳои баҳсталаб кунанд ва роҳро барои дахолатҳои бегонагон дар корҳо ва сиёсатҳояшон, бибанданд?
Тачрибаи таърих нишон медиҳад, ки созмонҳои фурсатталаб бо доман задан ба ихтилоф миёни кишварҳо ва далолати давлатҳо ба пайравй аз ин ё он сиёсат, заминаи нуфузи худ дар минтақаҳои мавриди назарро фароҳам мекунанд. Аз ин нигоҳ Осиёи Миёна як минтақаи стротегй аст!
Андре Мернийе - дабири кулли Маншури байналмилалии энергетика ин матлабро баъд аз дидор ва гуфтугу бо Эмомалй Раҳмон - раиси чумҳури Точикистон баён кард. Вай як навъ ибрози хушбинй намуд, ки дар Тошканд ва Душанбе барои рафъи суйитафоҳумҳо иродаи сиёсй вучуд дорад. Дабири кулли Маншури энергетика тазаккур дод, ки дар чараёни мушкилоти бахши энергетикаи минтақа қарор дорад, ниёзи кишварҳо ба неруи барқро дарк мекунад ва муътақид аст, ки масъалаҳои мавчуд роҳи ҳалли худро доранд.
Андре Мернийе баъди баррасии мавзуъ ва гуфтугузорҳо бо мақомоти точик, роҳии Тошканд шуд, то бо масъулони узбак низ музокироте дошта бошад. Ин ҳама дар ҳолест, ки чанд руз ҳабл Ислом Каримов - раиси чумҳури Узбакистон дар Казоқистон таъкид карда буд: кишварҳои минтақа бояд мушкилоти мавчудро бидуни дахолати дигарон, худ ҳаллу фасл кунанд. Чаноби Каримов, ки бо тағйири мавзеъҳо ва дидгоҳҳояш чандон боиси ҳайрату шигифтй намешавад, пештар аз ин гуфтаҳо таъкид карда буд,ки барои сохтани неругоҳи Роғун бояд баррасиҳои байналмилалй анчом гирад. Давлатмардони Тошканд ба ин умеданд, ки ниҳодҳои байналмилалй аз мавзеъҳои Узбакистон ба унвони "кишвари муҳими минтақа" дар баробари Точикистон ва Кирғизистон ҳимоят хоҳанд кард. Аммо Душанбе ва Бишкек ошкоро эълом намуданд, ки сарфи назар аз натичаҳои ҳаргуна баррасиҳои "байналмилалй", барномаҳои гидроэнергетикии худро идома хоҳанд дод.
Аммо...
Созмону ниҳодҳои байналмилалй бар асоси ойинномаҳои худ ва дар зоҳир сохторҳое бетараф, мунсиф ва боадолате ҳастанд, ки ба масъалаҳо дар чорчуби ҳадафҳои ҳамаи тарафҳо ва риояти адолату меъёрҳои демократй расидагй мекунанд. Аммо, ҳасрато, ҳайфо (!!!), ин ҳарфҳо фақат орзуҳое ҳастанд, ки барои ба онҳо бовар кардан бояд хеле соддалавҳ буд.
Дар дунёи мутамаддини имруз ниҳодҳо ва созмонҳои ба истилоҳ "байналмилалй" ба гунае тарроҳй ва ташкил шудаанд, ки пеш бурдани ҳадафҳои мушаххаси гуруҳҳо ва кишварҳо дар меҳвари фаъолиятҳояшон қарор дорад. Ин созмонҳо бо ташкил намудани замина, роҳро барои дахолат дар корҳои кишварҳо ва минтақаҳо фароҳам мекунанд. Кофист фақат ишорае кутоҳ ба таърихчаи ташкили гуруҳи Толибон ва Ал-коида дошта бошем, ки имруз қудратҳои ғарбй барои расидан ба ҳадафҳояшон аз ин созмонҳое, ки худ ташкил намудаанд, чи тавр моҳирона истифода мекунанд...
Мепурсед, "ин чй вобастагй ба Маншури энергетикй дорад?"
Андре Мернийе дар суҳбатҳое, ки баъд аз дидор бо масъулони точик дошт ба таври зимнй ишораи чолибе кард: "Сармоягузорй дар кишварҳое анчом мешавад, ки аз суботи сиёсй бархурдор бошанд, агар суботи сиёсй набошад, ҳеч гуна сармоягузорй анчом нахоҳад шуд". "Суботи сиёсй". Ин "субот"-ро кй мушаххас хоҳад кард ва чй таърифе аз "суботи сиёсй" дар назар гирифта хоҳад шуд?
Оре, ин суханон дорои паёмҳои зиёданд, яъне агар шумо хилофи хостаҳои мо амал кунед, аз сармоягузориҳои хоричй ва кумакҳои башардустона маҳрум хоҳед шуд!
Бо чунин вазъ, оё салоҳи кор он нест, ки кишварҳои ҳамсоя худ иқдом ба ҳалли масъалаҳои баҳсталаб кунанд ва роҳро барои дахолатҳои бегонагон дар корҳо ва сиёсатҳояшон, бибанданд?
Тачрибаи таърих нишон медиҳад, ки созмонҳои фурсатталаб бо доман задан ба ихтилоф миёни кишварҳо ва далолати давлатҳо ба пайравй аз ин ё он сиёсат, заминаи нуфузи худ дар минтақаҳои мавриди назарро фароҳам мекунанд. Аз ин нигоҳ Осиёи Миёна як минтақаи стротегй аст!
Комментариев нет:
Отправить комментарий