САХИФАХО

воскресенье, 24 мая 2009 г.

"Толибон" ҳушдор медиҳад ё хочагонаш?




Ҳафтаи гузашта расонаҳои мухталиф дар бораи ҳушдори гуруҳи Толибон ба Точикистон ва Эрон хабару гузоришҳои зиёде ба табъ расонаданд। Бино ба ин навштаҳо як тан аз масъулони чунбиши Толибон бо номи Муътасим таҳдид кард, ки агар Эрон ва Точикистон дар иқдомоти зиддитолибон, ҳамкорй бо Амрикоро идома диҳанд, товони сангине пардохт хоҳанд кард. Ин мақоми Толибон дар бораи иқдомоти эҳтимолй алайҳи ду кишвари форсизабон ишорае накард, аммо таъкид намуд, аввалин чизе ки Точикистон аз даст хоҳад дод, суботу оромиш аст.
Дар бораи ин ҳушдори гуруҳи Толибон куниш ва вокунишҳо дар сатҳҳои мухталиф тавассути мақомот ва шахсиятҳои мухталиф, гуногун буданд. Нуктаи умумй дар ин ибрози назарҳо он буд, ки ҳушдори гуруҳи Толибон бештар чанбаи таблиғотй дорад ва ин гуруҳ дар ҳадде нест, ки ба кишвари дигаре нуфуз кунад. Бо ин ҳол ҳушдори гуруҳи Толибон аз зовияҳои дигаре қобили арзёбй ва баррасй аст. Аввал: Оё ин ҳушдори Толибон аст ё хочагони онҳо? Қарори маълум гуруҳи Толибон парвардаи дасти хадамоти вижаи кишварҳои ғарбй аст, ки дар миёнаҳои солҳои 90 асри гузашта ба манзури эчоди шикоф дар чабҳаи неруҳои чиҳодии Афғонистон, зуҳур намуд. Албатта яке дигар аз ҳадафҳои ташкили ин гуруҳ аз байн бурдани толибилмоне буд, ки аз исломи ноби муҳаммадй ҳарф мезаданд. Метавон гуфт , ин ҳадаф ба мизони зиёде ичро шуд ва толибони воқейи аз саҳна бардошта шуданд (дар набардҳо кушта шуданд) ва тудаҳои ифротй бо диди асримиёнагии иртичойи ба ислом, вориди ин чунбиш шуданд,ҳамон чизе ки ташкилкунандагони пасипардагии гуруҳи Толибон мехостанд. Акнун Толибон аз як исломи зидди ҳамагуна пешрафт сухан мегуяд.
Бар асоси навиштаи бисёре аз сойтҳои интернетй, чунбиши Толибон фишанг ва василе дар дасти қудратҳои ғарбй аст, ки бар асоси сенарияи онҳо барномаҳои худро пеш мебарад. Аз ин ру ҳушдори ахирро метавон ҳушдори гардонадагони пуштипардагии гуруҳи Толибон (хочагонашон А.Х.) арзёбй кард, амре ки дар чорчуби рақобати қудратҳо шакл мегирад.Яъне, қудратҳои ғарбии ҳомии гуруҳи Толибон, дар ростои муқобила бо рақибони худ дар минтақа, ин гуруҳро вориди амал мекунанд ва кишварҳои мавриди назарро таҳти фишор қарор медиҳанд.
Дуввум: Чаро гурҳи Толибон ду кишвари форсизабонро ҳушдор додааст? Ҳамон гуна ки маълум аст, Чумҳурии Исломии Эрон дар остонаи интихоботи раёсати чумҳурй қарор дорад ва "доғи" ҳамкорй бо Амрико ниҳодан ба раиси чумҳури кунунй бо ҳадафи зери савол бурдани сиёсатҳои давлати Эрон ва дилсард кардани мардум аз ҳузур дар интихобот сурат мегирад. Ин ҳамон ҳадафест, ки давлатҳои ғарбй дар чорчуби сиёсатҳои зиддиэронии худ онро дунбол мекунанд. Дар ин миён Точикистонро низ мавриди ҳушдор қарор додан, як навъ талошест, ки ба манзури пинҳон кардани ҳадафи аслй сурат гирифтааст. Албатта набояд нодида гирифт, ки кишварҳои ғарбй барои тавсаъаи нуфузи низомии худ дар Афғонистон ба густариши доманаи ноамниҳо ниёз доранд ва Точикистон дар сархати чунин барномаҳое қарор дорад. Давлатҳои ғарбй бо судури ноамниҳо ба кишварҳои ҳамсояи Афғонистон дар Осиёи Марказй, таҳкими ҳузури низомии худро асоснок мекунанд ва имкон пайдо хоҳанд кард фаъолиятҳои рақибони аслии худ дар минтақа, яъне Русия, Чин ва Эронро аз наздик таҳти назорат дошта бошанд.
Албатта, дигар далели ба Точикистон ҳушдор додани Толибон (дар асл хочагонашон А.Х.) марзи тулонии ин кишвар бо Афғонистон аст, ки муҳофизат аз баъзе минтақаҳои куҳистонии он, кори осоне нест. Дар ин миён ишораҳои коршиносони ғарбй ба ноамн шудани водии Фарғона дар Осиёи Марказй низ ба ҳамин мавзуъ бармегардад. Хабарҳо дар бораи пайдо шудани афроди мусаллаҳ дар минтақаҳои шарқии Точикистон, аз ҳамин нигоҳ қобили арзёбй аст.
Дар мачмуъ, ҳушдори ахири Толибон дар радифи суханрониҳои видеойии Усома ибни Лодан ва ё Муллоумар ва дигар мақомоти гуруҳҳои дар хидмати давлатҳои ғарбй, аз чумлаи силсила иқдомотест, ки ташкилкунандагон ва гардонандагони ин созмонҳои байналмилай дар чорчуби сиёсатҳои роҳбурдии худ дар марҳалаҳои зарурй аз онҳо истифода мекунанд. Намунаи рушане аз чунин иқдомот ҳамла ба манораҳои сохтмони тичорати чаҳонй дар Ню Йорк дар 11 сентябри соли 2001 буд, ки барои бовар кардан ба тарҳи Алқоида будани он, бояд хеле соддалавҳ буд.
Бо ин ҳол, ҳушдори Толибон дар шароите, ки артиши Покистон ҳамла ба мавзеъҳои ин гуруҳро шиддат бахшидааст, мантиқй ба назар мерасад ва баёнгар аз тарҳи содир кардани ноамниҳо ба минтақаҳои ҳамчавор аст. Ин кор дар ростои бештар мутамойил кардани кишварҳои Осиёи Марказй ба ҳамкориҳо бо давлатҳои ғарбй сурат гирифааст.
Аз суйе, Покистон дар ҳоле ҳамлаҳои худ бар зидди Толибонро шиддат бахшидааст, ки чанде қабл бо намояндагони ин гуруҳ ба тавофуқҳое даст ёфта буд. Дар пасманзари ин таҳаввулот дигар ҳадафи кишварҳои ғарбй мушоҳида мешавад, ки он халъи силоҳи атомии Исломобод аст.

Комментариев нет: