Нигоҳе ба раванди равобит миёни Маскав ва Тошканд баёнгар аз ин воқеият аст, ки Узбакистон дар мавридҳои барои худ зарурй ру ба Маскав оварда ва аз ҳимоят ва пуштибониҳои Кремл барои пешбурди сиёсатҳои хеш ба наҳви аҳсант истифода кардааст.Чунин коре ба вижа баъд аз ҳодисаҳои Андичон дар моҳи майи соли 2005, замоне ки давлати Тошканд дар пайи қатли оми тазоҳуркунандагон мавриди маҳкумияти мачомеи байналмилалй қарор гирифт, ин Маскав буд, ки бо ҳимоятҳои бедареғи хеш бақои сиёсии давлати Тошкандро тазмин кард.Он замон Иттиҳодияи Аврупо ва Амрико бо ба коргирии таҳримҳо алйҳи Узбакистон, бар он шуданд, ки давлати Ислом Каримовро водор ба эътирофи ҳақи мухолифин кунанд ва таҳқиқоти мустақилона дар мавриди ҳодисаҳои Андичон анчом диҳанд. Аммо Маскав аз ин фурсат барои амалй кардани сиёсатҳои хеш дар Узбакистон кор гирифт ва чойгоҳу нуфузи заифшудаи хеш дар ин кишварро мучаддадан эҳё кард. Албатта ин раванд то соли 2008 давом кард ва дар пайи оддй шудани равобит миёни Узбакистон ва Ғарб, Каримов дубора дар пйи фосила гирифтан аз Маскав баромад.
Инак аз сафари ахири Сергей Лавров, вазири умури хоричаи Русия ба Тошканд, ки рузҳои 21-22 декабри соли чории анчом шуд, бармеояд, ки ду кишвар мучаддадан ниёз ба ҳам пайдо кардаанд.Бадеҳист ки дар чунин маврид ҳарфи аввалу охир бештар ба Тошканд аст.Ҳарчанд Маскав нигарони наздикии беш аз ҳади Узбакистон ба Ғарб, ба вижа Амрико аст ва талош мекунад пеши роҳи ин равандро боздорад, аммо ин ниёзҳои Тошканд ба тарафи муқобил ҳастанд, ки дар тасмимгириҳо муассир хоҳанд буд. Дар марҳлаи кунунй ниёзи Тошканд ба Русия ба баргузории интихоботи порлумонй дар Узбакистон (якшанбеи 27 декабр)бармегардад. Аз раванди омодагиҳо ба ин интихобот ва натичаҳои назарсанчиҳои анчомшуда бармеояд, ки аз «шаффофият» дар ин интихобот хабаре нест ва тақрибан натичаҳои он аз ҳоло маълуманд.Бар асоси назарсанчии маркази «Ичтимоий фикр» (Афкори ичтимои), ки дар тамоми манотиқи Узбакистон анчом шуд,ҳизбҳои халқй-демократй ва либерол-демократ пешсафанд. Дар ин назарсанчй 29,4 дарсад аз ҳизби халқй-демокрай, 21,1 дарсад аз ҳизби либерол-демократ, 13,5 дарсад аз ҳизби сотсиал-демократи «Адолат» ва 7,1 дарсад аз ҳизби демократ ҳимоят намудаанд. Дар интихоботи порлумонии рузи 27 декабр чор ҳизби сиёсии фаъол дар Узбакистон, ки чонибдорони сиёсатҳои давлат мебошанд, ширкат доранд.
Давлати Тошканд аз ҳоло медонанд, ки баргузории интихоботи порлумонй мавриди интиқодҳои шадиди кишварҳои ғарбй қарор хоҳад гирифт, аз ин ру бо наздикшавии зоҳирй ба Маскав, саъй мекунад қабл аз ҳар гуна вокунишҳо дар мавриди интихобот, ҳимоятҳои Маскавро тазмин кунад.Бо таваччуҳ ба ин сафари ахири вазири умури хоричаи Русия ба Маскав аз ҳамин зовия қобили тааммул ва арзёбй аст. Дар ин сафар тарафҳо дар чорчуби урфи дипломатй, бар тавсаьа ва таҳкими ҳарчй бештари ҳамкориҳои дучониба таъкид карданд. Вазири хоричаи Русия барои чалби эътимоди ҳарчй бештари Тошканд тайи суханронй дар донишгоҳи иқтисод ва сиёсати байналмилали Тошканд, аз мавзеи Узбакистон дар баҳрабардорй аз манобеи обии Осиёи Марказй ҳимоят кард.Сергей Лавров гуфт, кишварҳои Осиёи Марказй дар ростои баҳрабардорй аз манобеи гидроэнергетикии минтақа бояд ба мавозеи қобили қабули ҳамаи кишаврҳо даст ёбанд. Чунин суханоне ҳимояти Маскав аз манофеи Узбакистон дар баҳси оби Осиёи Марказй мебошад ва ин такрори суханонест, ки Димитрий Медведев, раиси чумҳури Русия дар сафари худ ба Тошканд (ибтидои соли чории мелодй) гуфта буд.
Дигар мавзуе, ки Тошкандро ба ҳимоятҳои Маскав ниёзманд кардааст, дархости чанд тан аз аъзои Палатаи намояндагони Амрико аз намояндагии тичории ин кишвар дар мавриди ба коргирии таҳримҳои тичорй алайҳи Узбакистон аст. Қарори маълум рузи 9 декабр панч тан аз аъзои Кунгураи Амрико бо ирсоли номае аз мақомоти Вошингтон хостанд ба иллати суиистифода аз неруи кории кудакон дар Узбакистон, алайҳи давлати Тошканд таҳримҳои тичорй чорй шавад. Ҳарчанд ба далели ниёзи Амрико ба ҳамкориҳои Узбакистон барои амалй кардани ба истилоҳ барномаҳои зидди терор дар Афғонистон, давлати Барак Обама то кунун ба ин нома вокунише нишон надодааст,аммо Узбакистон талош дорад «илочи воқеаро қабл аз вуқуъ» анчом диҳад.
Дар мачмуъ сафари Сергей Лавров, вазири корҳои хоричаи Русия ба Узбакистон бори дигар нишон дод, ки дар бозиҳои дипломатй тарафи баранда Тошканд аст. Русия зоҳиран муваффақ шуд, ки чойгоҳи худ дар бозори энержии Узбакистонро ҳифз кунад, аммо дар Маскав кайҳо ба ин ҳақиқат пай бурдаанд, ки Узбакистон кишвари мавриди эътимод нест ва метавонад дар ҳар мақтаъ, бо таваччуҳ ба шароит мавзеи худро тағйир диҳад. Бо ин ҳол Кремл чорае чуз канор омадан бо хостаҳои Ислом Каримов надорад ва чунин вазъ то замоне идома хоҳад дошт, ки таҳдиде алайҳи субот ва амнияти Узбакистон шакл гирад.
Инак аз сафари ахири Сергей Лавров, вазири умури хоричаи Русия ба Тошканд, ки рузҳои 21-22 декабри соли чории анчом шуд, бармеояд, ки ду кишвар мучаддадан ниёз ба ҳам пайдо кардаанд.Бадеҳист ки дар чунин маврид ҳарфи аввалу охир бештар ба Тошканд аст.Ҳарчанд Маскав нигарони наздикии беш аз ҳади Узбакистон ба Ғарб, ба вижа Амрико аст ва талош мекунад пеши роҳи ин равандро боздорад, аммо ин ниёзҳои Тошканд ба тарафи муқобил ҳастанд, ки дар тасмимгириҳо муассир хоҳанд буд. Дар марҳлаи кунунй ниёзи Тошканд ба Русия ба баргузории интихоботи порлумонй дар Узбакистон (якшанбеи 27 декабр)бармегардад. Аз раванди омодагиҳо ба ин интихобот ва натичаҳои назарсанчиҳои анчомшуда бармеояд, ки аз «шаффофият» дар ин интихобот хабаре нест ва тақрибан натичаҳои он аз ҳоло маълуманд.Бар асоси назарсанчии маркази «Ичтимоий фикр» (Афкори ичтимои), ки дар тамоми манотиқи Узбакистон анчом шуд,ҳизбҳои халқй-демократй ва либерол-демократ пешсафанд. Дар ин назарсанчй 29,4 дарсад аз ҳизби халқй-демокрай, 21,1 дарсад аз ҳизби либерол-демократ, 13,5 дарсад аз ҳизби сотсиал-демократи «Адолат» ва 7,1 дарсад аз ҳизби демократ ҳимоят намудаанд. Дар интихоботи порлумонии рузи 27 декабр чор ҳизби сиёсии фаъол дар Узбакистон, ки чонибдорони сиёсатҳои давлат мебошанд, ширкат доранд.
Давлати Тошканд аз ҳоло медонанд, ки баргузории интихоботи порлумонй мавриди интиқодҳои шадиди кишварҳои ғарбй қарор хоҳад гирифт, аз ин ру бо наздикшавии зоҳирй ба Маскав, саъй мекунад қабл аз ҳар гуна вокунишҳо дар мавриди интихобот, ҳимоятҳои Маскавро тазмин кунад.Бо таваччуҳ ба ин сафари ахири вазири умури хоричаи Русия ба Маскав аз ҳамин зовия қобили тааммул ва арзёбй аст. Дар ин сафар тарафҳо дар чорчуби урфи дипломатй, бар тавсаьа ва таҳкими ҳарчй бештари ҳамкориҳои дучониба таъкид карданд. Вазири хоричаи Русия барои чалби эътимоди ҳарчй бештари Тошканд тайи суханронй дар донишгоҳи иқтисод ва сиёсати байналмилали Тошканд, аз мавзеи Узбакистон дар баҳрабардорй аз манобеи обии Осиёи Марказй ҳимоят кард.Сергей Лавров гуфт, кишварҳои Осиёи Марказй дар ростои баҳрабардорй аз манобеи гидроэнергетикии минтақа бояд ба мавозеи қобили қабули ҳамаи кишаврҳо даст ёбанд. Чунин суханоне ҳимояти Маскав аз манофеи Узбакистон дар баҳси оби Осиёи Марказй мебошад ва ин такрори суханонест, ки Димитрий Медведев, раиси чумҳури Русия дар сафари худ ба Тошканд (ибтидои соли чории мелодй) гуфта буд.
Дигар мавзуе, ки Тошкандро ба ҳимоятҳои Маскав ниёзманд кардааст, дархости чанд тан аз аъзои Палатаи намояндагони Амрико аз намояндагии тичории ин кишвар дар мавриди ба коргирии таҳримҳои тичорй алайҳи Узбакистон аст. Қарори маълум рузи 9 декабр панч тан аз аъзои Кунгураи Амрико бо ирсоли номае аз мақомоти Вошингтон хостанд ба иллати суиистифода аз неруи кории кудакон дар Узбакистон, алайҳи давлати Тошканд таҳримҳои тичорй чорй шавад. Ҳарчанд ба далели ниёзи Амрико ба ҳамкориҳои Узбакистон барои амалй кардани ба истилоҳ барномаҳои зидди терор дар Афғонистон, давлати Барак Обама то кунун ба ин нома вокунише нишон надодааст,аммо Узбакистон талош дорад «илочи воқеаро қабл аз вуқуъ» анчом диҳад.
Дар мачмуъ сафари Сергей Лавров, вазири корҳои хоричаи Русия ба Узбакистон бори дигар нишон дод, ки дар бозиҳои дипломатй тарафи баранда Тошканд аст. Русия зоҳиран муваффақ шуд, ки чойгоҳи худ дар бозори энержии Узбакистонро ҳифз кунад, аммо дар Маскав кайҳо ба ин ҳақиқат пай бурдаанд, ки Узбакистон кишвари мавриди эътимод нест ва метавонад дар ҳар мақтаъ, бо таваччуҳ ба шароит мавзеи худро тағйир диҳад. Бо ин ҳол Кремл чорае чуз канор омадан бо хостаҳои Ислом Каримов надорад ва чунин вазъ то замоне идома хоҳад дошт, ки таҳдиде алайҳи субот ва амнияти Узбакистон шакл гирад.
Комментариев нет:
Отправить комментарий