Чанде қабл, дар солрузи истиқлоли Узбакистон сафири ин кишвар дар Душанбе дар суҳбат бо хабарнигорон аз беҳбуди равобит миёни ду кишвари ҳамсояи Точикистон ва Узбакистон сухан гуфт.Шоҳқосим Шоҳисломов бо ишора ба баргузории нишасти кумиссиюни муштараки байнидавлатии ҳамкориҳои иқтисодй - тичории Узбакистон ва Точикистон, ки баъди як таъхири шашсола доир гардид, раванди ҳамкориҳои Душанбе-Тошкандро мусбат арзёбй кард.Вай дар бораи ҳалли масъалаҳои марбут ба таъйини хати марзи миёни ду кишвар ва ичрои тавофуқномаҳои баимзорасида низ ҳарфҳои хуб ва умедворкунанда гуфт.
Суханони сафири Узбакистон доираҳои коршиносй дар Точикистон ва минтақаро дар мавриди ояндаи равобит миёни Узбакистон ва кишварҳои ҳамсоя, ба вижа Точикистон, то ҳадди зиёде хушбин карданд.Аммо иддае аз коршиносон ба суханони Шоҳисломов бо шаку шубҳа нигаристанд ва бо ишора ба руйкарди давлати Тошканд дар бархурд бо масоили минтақайи, хушбиниҳои сафири Узбакистон дар мавриди робита бо ҳамсоягонро як жести дипломатй дар рузи чашни ин кишвар арзёбй карданд.
Инак бо гузашти камтар аз ду моҳ аз нишасти хабарии сафири Узбакистон дар Душанбе, тахмину гумонҳои коршиносон дар мавриди бештар сард шудани равобити ду кишвари ҳамсоя чомаи амал ба бар карданд.Ин бор Шоҳисломов эълом кард, ки кишвараш аз аввали декабри соли чорй аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй хорич хоҳад шуд. Албатта қабл аз ин кормандони бахши энержии Узбакистон хатҳои интиқоли барқ аз кишварашон ба Точикистонро бидуни огоҳ кардани тарафи точик, қатъ карданд. Бо ин кор Точикистон, ки тавассути ҳамин хатҳои интиқоли барқ ба системаи воҳиди энергетикии Осиёи Марказй васл буд, ба таври амалй аз ин система хорич шуд. Аз ин чо буд, ки масъулони точик эълом карданд, аз рузи 28 октябр узвияти худ дар системи мазкурро қатъ карданд.
Мавриди зикр аст, ки то ин дам Точикистон барқи вилояти Сурхондарёи Узбакистонро таъмин мекард ва Узбакистон ба ивази ин бахше аз вилояти Суғди Точикистонро бо неруи барқ таъмин менамуд.Сафири Узбакистон дар нишасти хабарии ахири худ эълом кард, ки бо такмили хати чадиди интиқоли барқи "Гузар-Сурхон", дигар ниёзе ба барқи Точикистон нест ва мо бо барқи худй вилояти Сурхондарёро таъмин мекунем.
Мақомоти узбак иддао доранд, ки яке аз сабабҳои хуручи ин кишвар аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй истифодаи беравияи неруи барқ тавассути Точикистон аст, ки борҳо омили аз кор афтодани трансформаторҳо дар Узбакистон шудааст.Аммо тарафи Точикистон чунин иддаоҳоро рад ва онро фазосозиҳои Узбакистон унвон кардааст.
Ҳарчанд макомоти Тошканд хуручи ин кишвар аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказиро як иқдоми сирфан иқтисодй таъбир карданд, аммо вазорати хоричии Точикистон бо интишори баёнияе хуручи кишвари ҳамсоя аз системаи мазкурро иқдоми сиёсй таъбир кард.Ин матлаб дар нишасти хабарии муштараки масъулони вазорати хорича, вазорати энергетика ва ширкати Барқи точик рузи 25 ноябр унвон шуд.Мақомоти точик хуручи Тошканд аз системаи воҳиди энергетикиро иқдоме хилофи муқаррароти дипломатияи байналмилал арзёбй карданд.
Бо ин ҳол ба назар мерасад иқдоми Точикистон чиҳати такмили неругоҳи Роғун, ки Узбакистон аз мухолифони сарсахти сохтани он мебошад,сабаби аслии хуручи Тошканд аз системаи мазкур аст. Узбакистон бар ин бовар аст, ки хуруч аз системаи воҳиди энергетикии Осиёи Марказй гоме аст дар ростои таъмини истиқлолияти энержй ва ин ҳаққи мусаллами ҳар кишвар аст.Аммо профессор Виталий Бушуев, мудири пажуҳишгоҳи стротежии энержии Русия мегуяд, хорич шудан аз ин система як амали бехирадона ва фарчоми он бунбаст аст.
Акнун, бо хуручи Узбакистон аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй, Точикистон наметавонад барқи харидорй шуда аз Туркманистонро ворид кунад.Чунин вазъе бидуни шак бар мушкилоти мардуми ин кишвар дар фасли сармои зимистон хоҳад афзуд.
Воқеият ин аст, ки тайи солҳои ахир бо далелҳои мухталиф равобит миёни ду кишвари ҳамсояи Точикистон ва Узбакистон ба сардй гароида, чанги лафзй миёни ду тараф ҳамвора ташдид мешавад.Боздошт ва мучозоти чосусони ду кишвар ба як руйдоде маъмулй барои сохторҳои амниятии Тошканд ва Душанбе табдил шудааст. Имруз садҳо тан аз шаҳрвандони ду кишвар ба чурми чосусй равонаи зиндон шудаанд. Ҳал ношуда боқй мондани масъалаҳое назири хатҳои марз, майдонҳои мина, ҳузури мухолифон дар қаламрави ин ё он кишвар, истифода аз рудхонаҳои фаромарзй ва ... бар равобити ду кишвари ҳамсоя соя афканда, авзои минтақаро ба суи ноамнй ҳаракат додааст.
Дар чунин шароит ин пурсиш матраҳ мешавад, ки: Чунин вазъе ба нафъи кй хоҳад буд? Албатта ба ҳеч вачҳ ба нафъи мардумони ду кишвар, ки аз муштаракоти фаровоне бархурдоранд ва қарнҳо дар канори ҳам зистаанд,нахоҳад буд.Ҳар ташаннуч ва ноамнй дар минтақа ба зиёни тамоми кишварҳо тамом хоҳад шуд ва ин қудратҳои хоричй ҳастанд, ки бо пуштибонии муваққатй аз ин ё он давлати бартар, ҳадафҳои худро дунбол мекунанд.Ҳар вақт ки таърихи масрафи ин давлат тамом шуд, дар пайи суқути он хоҳанд шуд.Ин ҳақиқатро таърих милёнҳо бор шоҳид будааст. Аммо имруз ғаразҳои сиёсии раҳбарони Осиёи Марказй ва ваъдаҳои пучи қудратҳои Шарқу Ғарб чашми воқеъиятбини онҳоро бастаанд. Ва ин амр на фақат ояндаи сиёсии ин раҳбарон, балкй суботи минтақаро дар ҳолае аз ибҳом қарор додааст.
Суханони сафири Узбакистон доираҳои коршиносй дар Точикистон ва минтақаро дар мавриди ояндаи равобит миёни Узбакистон ва кишварҳои ҳамсоя, ба вижа Точикистон, то ҳадди зиёде хушбин карданд.Аммо иддае аз коршиносон ба суханони Шоҳисломов бо шаку шубҳа нигаристанд ва бо ишора ба руйкарди давлати Тошканд дар бархурд бо масоили минтақайи, хушбиниҳои сафири Узбакистон дар мавриди робита бо ҳамсоягонро як жести дипломатй дар рузи чашни ин кишвар арзёбй карданд.
Инак бо гузашти камтар аз ду моҳ аз нишасти хабарии сафири Узбакистон дар Душанбе, тахмину гумонҳои коршиносон дар мавриди бештар сард шудани равобити ду кишвари ҳамсоя чомаи амал ба бар карданд.Ин бор Шоҳисломов эълом кард, ки кишвараш аз аввали декабри соли чорй аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй хорич хоҳад шуд. Албатта қабл аз ин кормандони бахши энержии Узбакистон хатҳои интиқоли барқ аз кишварашон ба Точикистонро бидуни огоҳ кардани тарафи точик, қатъ карданд. Бо ин кор Точикистон, ки тавассути ҳамин хатҳои интиқоли барқ ба системаи воҳиди энергетикии Осиёи Марказй васл буд, ба таври амалй аз ин система хорич шуд. Аз ин чо буд, ки масъулони точик эълом карданд, аз рузи 28 октябр узвияти худ дар системи мазкурро қатъ карданд.
Мавриди зикр аст, ки то ин дам Точикистон барқи вилояти Сурхондарёи Узбакистонро таъмин мекард ва Узбакистон ба ивази ин бахше аз вилояти Суғди Точикистонро бо неруи барқ таъмин менамуд.Сафири Узбакистон дар нишасти хабарии ахири худ эълом кард, ки бо такмили хати чадиди интиқоли барқи "Гузар-Сурхон", дигар ниёзе ба барқи Точикистон нест ва мо бо барқи худй вилояти Сурхондарёро таъмин мекунем.
Мақомоти узбак иддао доранд, ки яке аз сабабҳои хуручи ин кишвар аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй истифодаи беравияи неруи барқ тавассути Точикистон аст, ки борҳо омили аз кор афтодани трансформаторҳо дар Узбакистон шудааст.Аммо тарафи Точикистон чунин иддаоҳоро рад ва онро фазосозиҳои Узбакистон унвон кардааст.
Ҳарчанд макомоти Тошканд хуручи ин кишвар аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказиро як иқдоми сирфан иқтисодй таъбир карданд, аммо вазорати хоричии Точикистон бо интишори баёнияе хуручи кишвари ҳамсоя аз системаи мазкурро иқдоми сиёсй таъбир кард.Ин матлаб дар нишасти хабарии муштараки масъулони вазорати хорича, вазорати энергетика ва ширкати Барқи точик рузи 25 ноябр унвон шуд.Мақомоти точик хуручи Тошканд аз системаи воҳиди энергетикиро иқдоме хилофи муқаррароти дипломатияи байналмилал арзёбй карданд.
Бо ин ҳол ба назар мерасад иқдоми Точикистон чиҳати такмили неругоҳи Роғун, ки Узбакистон аз мухолифони сарсахти сохтани он мебошад,сабаби аслии хуручи Тошканд аз системаи мазкур аст. Узбакистон бар ин бовар аст, ки хуруч аз системаи воҳиди энергетикии Осиёи Марказй гоме аст дар ростои таъмини истиқлолияти энержй ва ин ҳаққи мусаллами ҳар кишвар аст.Аммо профессор Виталий Бушуев, мудири пажуҳишгоҳи стротежии энержии Русия мегуяд, хорич шудан аз ин система як амали бехирадона ва фарчоми он бунбаст аст.
Акнун, бо хуручи Узбакистон аз системаи воҳиди энержии Осиёи Марказй, Точикистон наметавонад барқи харидорй шуда аз Туркманистонро ворид кунад.Чунин вазъе бидуни шак бар мушкилоти мардуми ин кишвар дар фасли сармои зимистон хоҳад афзуд.
Воқеият ин аст, ки тайи солҳои ахир бо далелҳои мухталиф равобит миёни ду кишвари ҳамсояи Точикистон ва Узбакистон ба сардй гароида, чанги лафзй миёни ду тараф ҳамвора ташдид мешавад.Боздошт ва мучозоти чосусони ду кишвар ба як руйдоде маъмулй барои сохторҳои амниятии Тошканд ва Душанбе табдил шудааст. Имруз садҳо тан аз шаҳрвандони ду кишвар ба чурми чосусй равонаи зиндон шудаанд. Ҳал ношуда боқй мондани масъалаҳое назири хатҳои марз, майдонҳои мина, ҳузури мухолифон дар қаламрави ин ё он кишвар, истифода аз рудхонаҳои фаромарзй ва ... бар равобити ду кишвари ҳамсоя соя афканда, авзои минтақаро ба суи ноамнй ҳаракат додааст.
Дар чунин шароит ин пурсиш матраҳ мешавад, ки: Чунин вазъе ба нафъи кй хоҳад буд? Албатта ба ҳеч вачҳ ба нафъи мардумони ду кишвар, ки аз муштаракоти фаровоне бархурдоранд ва қарнҳо дар канори ҳам зистаанд,нахоҳад буд.Ҳар ташаннуч ва ноамнй дар минтақа ба зиёни тамоми кишварҳо тамом хоҳад шуд ва ин қудратҳои хоричй ҳастанд, ки бо пуштибонии муваққатй аз ин ё он давлати бартар, ҳадафҳои худро дунбол мекунанд.Ҳар вақт ки таърихи масрафи ин давлат тамом шуд, дар пайи суқути он хоҳанд шуд.Ин ҳақиқатро таърих милёнҳо бор шоҳид будааст. Аммо имруз ғаразҳои сиёсии раҳбарони Осиёи Марказй ва ваъдаҳои пучи қудратҳои Шарқу Ғарб чашми воқеъиятбини онҳоро бастаанд. Ва ин амр на фақат ояндаи сиёсии ин раҳбарон, балкй суботи минтақаро дар ҳолае аз ибҳом қарор додааст.
Комментариев нет:
Отправить комментарий